"Fajerwerki rozkwitają na sekundę, by następnie zniknąć na zawsze. Jak ludzie".

Prawo fajerwerków - Sylwester bez fajerwerków

Prawo polskie zezwala na puszczanie fajerwerków bez względu na miejsce (przestrzeń publiczna) i godziny (północ/noc) tylko w 2 dni w roku: w Sylwestra i w Nowy Rok. Jednocześnie, wojewodowie jako przedstawiciele administracji rządowej częstokroć wydają rozporządzenia o zakazie używania wyrobów pirotechnicznych w miejscach publicznych, na terenie poszczególnych województw, w określonych datach (co zazwyczaj nie dotyczy np. publicznych pokazów). Włodarze miast natomiast, ze względu na liczne  głosy społeczeństwa, podejmują decyzję o rezygnacji z sylwestrowych pokazów fajerwerków zastępując je np. pokazem laserów i innymi atrakcjami.

W ciągu roku można odpalać fajerwerki, jedynie na własnym terenie lub tam, gdzie posiadamy zgodę właściciela terenu. Wtedy, można to robić nie naruszając ciszy nocnej i wyłącznie, korzystając z produktów pirotechnicznych legalnie dopuszczonych do obrotu na terenie UE. Inaczej zastosowanie znajdzie m.in. art. 51 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2021 r. poz. 281, z późn. zm.).: „Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny". O pełnoletności i stanie trzeźwości nikomu nie trzeba przypominać.

Sylwester bez fajerwerków? Dlaczego?

W uzasadnieniu poselskiego projektu nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, który to projekt zakładał zmiany  w zakresie ograniczeń używania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych klasy F2 oraz klasy F3, o których mowa w art. 62c ust. 1 pkt 1 lit. b i c ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 204) czytamy, iż :

"potrzeba opracowania niniejszego projektu ustawy ma źródło w postulatach upowszechnianych przez miłośników zwierząt i
środowiska naturalnego, w tym organizacje działające na rzecz ochrony zwierząt, ochrony środowiska lub przyrody".

"Używanie fajerwerków, w tym przede wszystkim petard, rakiet, rzymskich ogni i wyrzutni rurowych stanowi corocznie problem dla zwierząt wolno żyjących (dzikich) w tym ptaków, a także zwierząt gospodarskich oraz domowych (zwłaszcza psów i kotów) i ich opiekunów".

Projekt poselski miał charakter dosyć nowatorski, bowiem proponowane rozwiązania dotyczące ograniczeń używania fajerwerków nie są w tej chwili wprost i jednoznacznie uregulowane w przepisach ustawowych. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2020 r. poz. 638) wprowadzał  następujące zmiany:

„Art. 7a. 1. W celu zapobiegania narażaniu zwierząt na cierpienie, utratę zdrowia lub życia zabrania się używania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych klasy F2 oraz klasy F3, o których mowa w art. 62c ust. 1 pkt 1 lit. b i c ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 204).
2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy przedsiębiorców i jednostek naukowych, działających na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz podmiotów
uprawnionych do używania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych na mocy odrębnych przepisów.
3. Rada gminy może określić, w drodze uchwały, dni 31 grudnia i 1 stycznia jako dni, w których zakaz określony w ust. 1 nie obowiązuje. Uchwała rady gminy podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.”;
2) w art. 37 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Kto narusza nakazy albo zakazy określone w art. 7a ust. 1, art. 9, art. 10a ust. 1–3, art. 11 ust. 3, art. 12 ust. 1–6, art. 13 ust. 1, art. 14, art. 15 ust. 1–5, art. 16, art. 17 ust. 1–7, art. 18, art. 22 ust. 1, art. 22a, art. 25 lub art. 27 – podlega karze aresztu albo grzywny.”

W ustawie z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 204) w art. 9 ust. 2 miał otrzymać brzmienie:

„2. Nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na nabywanie, przechowywanie lub używanie wyrobów pirotechnicznych, o których mowa w art. 62c ust. 1 pkt 1 lit. a, pkt 2 lit. a oraz pkt 3 lit. a.”.

Jak widać, zakaz nie ma charakteru absolutnego, ponieważ zgodnie z proponowanymi zmianami nie będzie dotyczył przedsiębiorców i jednostek naukowych, działających na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz podmiotów uprawnionych do używania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych na mocy odrębnych przepisów. Ponadto, zakaz nie będzie obowiązywał w dni 31 grudnia i 1 stycznia, na obszarach gmin, których rady określą, w drodze uchwały, ww. dni jako dni, w których przedmiotowy zakaz nie obowiązuje. Uchwały rad gmin będą podlegały ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku
urzędowym.

Uzasadnienie projektu odnosiło się także do przewidywań w zakresie: "pozytywnych skutków społecznych związanych z podniesieniem świadomości społeczeństwa w zakresie konsekwencji używania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych, polegających na możliwości narażania zwierząt na cierpienie, utratę zdrowia lub życia. W ramach tych skutków regulacja ta niewątpliwie pozytywnie wpłynie na ochronę środowiska, w tym ochronę zwierząt. Zakłada się, że przedłożony projekt ustawy nie będzie miał bezpośredniego wpływu
na konkurencyjność gospodarki. Proponowane przepisy wprowadzają ograniczenia używania fajerwerków, ale nie zakazują ich sprzedaży".

Opisywany projekt w odniesieniu do zwierząt nie został jeszcze przyjęty, choć w październiku 2021 r. uzupełniono dane o tzw. "przewidywane skutki wykonania".

Kto cierpi najbardziej?

Zostawiając plany nowelizacyjne, warto zastanowić się tak po prostu, kto cierpi najbardziej w związku z używaniem fajerwerków? Odpowiedzi jest wiele i nie ma lepszych lub gorszych traum.

Według licznych głosów, opinii, badań cierpią:

• dzieci ze spektrum autyzmu, ale także dorosłych cechuje nadwrażliwość na dźwięki, zapachy, światło, dotyk, podobnie reagują dzieci z zespołem Aspergera!
• osoby starsze, nie tylko chorujące na serce, ale te, które pamiętają czasy wojny i niepokoju,
• zwierzęta domowe, nie tylko lękliwe, starsze, z padaczką,
• koty wolno żyjące,
• zwierzęta gospodarskie,
• dzikie zwierzęta, a przede wszystkim ptaki (zdarzają się przypadki zwierząt w lesie, które padły ze strachu od huku fajerwerków oraz zwierząt, które na skutek dźwięków i błysków wywołanych przez fajerwerki zostały wybudzone ze snu zimowego, co miało poważne skutki dla przetrwania przez nie zimy),
• środowisko - fajerwerki wpływają na jakość powietrza, a pozostałości po nich są niebezpieczne dla zwierząt,
• nasz portfel - z dymem puszczamy sporą kasę;

Ma być głośno i z przytupem!

Fajerwerki to potoczne określenie wyrobów pirotechnicznych widowiskowych wykorzystywanych w celach rozrywkowych i przeznaczonych do użytku przez konsumentów. O historii fajerwerków napisano już sporo. Legenda głosi, że pewien chiński kucharz przypadkowo wsypał saletrę potasową do ognia, co dało niezwykły płomień. Później chińscy mnisi tworzyli wybuchające petardy z pędów bambusa wypełnionych prochem strzelniczym. Używano ich podczas świętowania Nowego Roku, by przestraszyć złe duchy. Przekazy podają, że ręcznie wyciosane, drewniane rakiety, mające kształt smoków zostały wykorzystane przez Chińczyków do odparcia Mongolskiej inwazji w 1279 roku. Arabowie w VII wieku nazywali rakiety „chińskimi strzałami”. Wielu badaczy uznaje,  że to podróżnik Marco Polo sprowadził proch strzelniczy z Chin do Europy w XIII wieku. Ponadto, krzyżowcy przynieśli ze sobą wiedzę o prochu strzelniczym, którą nabyli w czasie krucjat w krajach arabskich. W epoce renesansu fajerwerki puszczane przez Włochów były już w prawdziwą sztuką. Rozwój nauki w XIX w. przyniósł różne kolory fajerwerków, które wcześniej były tylko pomarańczowe (od prochu strzelniczego) i białe (sproszkowane metale). Prawdziwy show był Disneyland w Kalifornii, gdzie od 2004 r. zaczęto wystrzeliwać fajerwerki, używając skompresowanego powietrza zamiast prochu strzelniczego. Rozpoczęła się era elektronicznych zapalników i synchronizacji z muzyką (za: INS Fireworks oraz Biblioteka Internetowa Strażnicy).

Dla wielu osób fajerwerki stanowią nieodłączny element zabaw odbywających się w Sylwestra i Nowy Rok, jednak w praktyce wygląda to tak, że niektóre osoby nie mogąc doczekać się dni 31 grudnia i 1 stycznia odpalają je wiele dni wcześniej albo potem jeszcze wiele dni po tym okresie, wywołując trudną do zniesienia, także przez ludzi kanonadę. Po wybuchach pozostają śmieci, które przez wiwatujących Nowy Rok nie są sprzątane, co naraża zwierzęta (szkło z popękanych butelek służących za podstawę, tektury, chemia etc.).

Czy w cywilizowanym świecie w XXI w. potrzebujemy hukiem odganiać złe moce roku minionego? Cieszyć się z nadejścia nowego roku można na wiele innych sposobów nie narażając wielu osób i zwierząt na niepotrzebny stres. Czas na Sylwestra bez fajerwerków!

23 grudnia, 2021